Klassikaal en schriftelijk onderwijs

Onderwijs wordt meestal in een leslokaal gegeven. Al sinds de Summarische tijd zijn leslokalen zo’n beetje hetzelfde gebleven. Bij opgravingen in Irak bleek dat leerlingen al in ruimtes van ongeveer 8 x 8 meter zaten. Zelfs aan de inrichting van een leslokaal is niet veel veranderd: vrijwel altijd staat er eén persoon frontaal tegenover een groep leerlingen. In Nederland en andere moderne landen zijn er de afgelopen twintig jaar nieuwe onderwijsruimten ontwikkeld. (Denk aan het geflopte idee over het studiehuis)

Sinds de komst van het gedrukte schrift is het mogelijk om onderwijs op niet-klassikale manier, te verzorgen. Met de komst van veilige postverbindingen en meer gestandaardiseerde examens werd het mogelijk om boeken en instructies per post naar studenten in verafgelegen gebieden te sturen. Hierdoor ontstond afstandsonderwijs. Vooral in de Verenigde Staten nam schriftelijk onderwijs twee eeuwen geleden een grote vlucht.

In Nederland komt het schriftelijk onderwijs eerst goed op gang na de tweede wereld oorlog. Het klassikale onderwijs verandert enigszins door de komst van internet. De onderwijsvorm waarbij men naast de gewone les ook gebruik kan maken van internetdiensten heet blended learning of hybride onderwijs. Vrijwel alle klassikale opleiders zijn inmiddels blended-learning instellingen geworden: leerlingen worden via  filmpjes en digitale leeromgevingen thuis ondersteund.

Eerder zagen we dat, onder flinke druk van de inspectie van onderwijs, schriftelijke onderwijs-aanbieders,  ook klassikale lessen begonnen aan te bieden. Een van de laatste rapporten (2020) over de kwaliteit van afstandsonderwijs belicht vooral de grote risico’s dia aan deze onderwijsvorm kleven.

Klassikaal onderwijs is effectiever is dan afstandsonderwijs als het gaat om het behalen van een diploma. Door het ontbreken van leraren en leslokalen lijkt afstandsonderwijs goedkoop. 

Is het dan onverstandig om afstandsonderwijs te volgen?

Nee, voor mensen met een goede discipline en juiste achtergrond is afstandsonderwijs haalbaar. In de regel kun je stellen dat afstandsonderwijs te doen is zodra het niveau van de opleiding net wat  lager is dan het hoogste al behaalde diploma. (Dus mensen met een Hbo-diploma kunnen afstandsonderwijs overwegen op MBO-niveau).

Bij klassikale opleidingsinstituten blijkt een belangrijk deel van de instroom van nieuwe cursisten afkomstig uit gesjeesde afstandsonderwijscursisten. Sommige opleiders springen daar handig op in:
Zo had IPD lang een zogenaamde “pechvogel-regeling” waarbij studenten uit afstandsonderwijs een kleine inschrijfkorting kregen.

Het protest van studenten over slecht afstandsonderwijs tijdens de Coronacrisis laat hoe actueel de discussie over klassikaal of afstandsonderwijs is.